Pauljac Verhoeven

Menteng Pulo, maandag 24 juli 1950

67 jaar geleden, op de vroege ochtend van maandag 24 juli 1950, begon de opheffing van het KNIL met de inwijding van de Simultaankerk op het ereveld Menteng Pulo te Jakarta. Op alle erevelden van de Indonesische archipel en in Siam (Thailand) werden tegelijkertijd kransen gelegd als afscheid van de gevallen kameraden. Gedurende 1 minuut werd de klok geluid, het katholieke gedeelte van de kerk werd ingewijd waarna veldaalmoezenier Van den Hoeven een rede hield. In de kerk waren 8 baren opgesteld, waarvan er 6 met de Nederlandse vlag waren bedekt, 1 met de Britse en 1 met de Amerikaanse vlag. De legercommandant luitenant generaal D.C. Buurman van Vreeden legde bij alle een krans.

De plechtigheid werd besloten met een kranslegging op het graf van de voormalig legercommandant, generaal Simon Spoor.

 

Dinsdag 25 juli 1950.

Dinsdag 25 juli 1950 werd de volgende stap gezet op weg naar de officiële opheffing van het ‘Koninklijk Nederlands Indonesisch Leger’.

 

 

Hoofdkwartier Generale Staf, 25 juli dinsdagochtend.

“Overdracht aan APRIS. Driekleur voor hoofdkwartier voor ’t laatst neergehaald.
Op dinsdagmorgen had op het voorerf van het Hoofdkwartier van de Generale Staf aan de Djalan Merdeka Utara, op plechtige wijze de opheffing van het Nederlandse Algemeen Hoofdkwartier door de commandant van de Nederlandse strijdkrachten in Indonesië plaats, terwijl in aansluiting hierop het gebouw van het HKGS ter beschikking werd gesteld van de APRIS.
Onder de bij deze plechtigheid aanwezige autoriteiten, zo wel Nederlandse als Indonesische, waren de minister van defensie der RIS, Sultan Hamengku Buwono IX, de Nederlandse Hoge Commissaris in Indonesië, dr. Hirschfeld, de commandant van de Nederlandse strijdkrachten in Indonesië, luitenant generaal Buurman van Vreeden, de chef staf van de APRIS, kolonel Nasution, vice-admiraal Kist, de chef staf van de ALRIS, kolonel Subiakto, voorts de generaals Alons, Simons, De Bie, Scheffelaar, Van Langen, kolonel Simatupang en de basiscommandant van Djakarta Raya, overste Taswin.
Erewachten bestaande uit troepen van de KL en de APRIS stonden opgesteld op het erf.
Na de rede van de generaal volgde het neerhalen van de Nederlandse driekleur waarna de Indonesische vlag werd gehesen.
Hierna sprak de chef staf van de Indonesische Landmacht kolonel Nasution. In zijn rede uitte kolonel Nasution uit naam van de APRIS zijn dank voor de goede samenwerking, die door de KL was betoond.

Paleis Merdeka, 25 juli dinsdagochtend.
De Nederlandse legercommandant, luitenant generaal D.C. Buurman van Vreeden en chef staf, generaal majoor D.R.A. van Langen, zijn dinsdagochtend door president Soekarno ontvangen op het paleis Merdeka, om officieel afscheid te nemen.”

 

Nederlands Hoge Commisariaat, 25 juli dinsdagavond.

Op het Nederlandse Hoge Commissariaat , ’s avonds op 25 juli, verzamelde zich een uitgelezen gezelschap om de opheffing van het KNIL met een plechtigheid te bezegelen.

Als eerste nam de Legercommandant luitenant generaal D.C. Buurman van Vreeden het woord:

“Straks zult U het opheffingsbesluit horen voorlezen, waarmede een einde wordt gemaakt aan ’t bestaan van het KNIL. Wat dit voor ons, KNIL-militairen betekent, wier leven zo hecht verbonden was met dit leger in dit land, zal voor ieder begrijpelijk zijn. Nochtans ben ik verheugd over de omstandigheid dat ik morgen naar Nederland vertrek met de wetenschap dat alles is gedaan voor KNIL-personeel dat menselijkerwijs mogelijk is: ik weet dat ieders belangen zo goed mogelijk zijn behartigd.

“Gij zijt een deputatie, dus een vertegenwoordiging van het KNIL in al zijn rangen, landaarden, wapens en diensten en daarom is mijn dank voor de toewijding, plichtsbetrachting en trouw die U steeds aan mij heeft betoond, niet alleen tot U persoonlijk doch vooral gericht tot het gehele KNIL door U hier vertegenwoordigd. Ik ben er van overtuigd dat Gij, waar Gij nu ook Uw verdere loopbaan zult vinden, Gij daar dezelfde goede eigenschappen zult tonen.”

“Een gedeelte van onze Indonesische wapenbroeders is opgenomen in de Weermacht van de Republiek Indonesia Serikat en ik ben er van overtuigd dat zij in deze nieuwe Weermacht door hun houding de naam van goed soldaat zullen hoog houden en hiermede bevestigen.”

Daarna werd het Koninklijk Besluit van de opheffing van het KNIL voorgelezen, gevolgd door een toespraak van de Hoge Commissaris in Indonesië dr. H.M. Hirschfeld.

“Vervolgens werd het koninklijk besluit houdende de onderscheidingen van Lt. Generaal Buurman van Vreede en Generaal Majoor van Langen voorgelezen. Met het spelen van het Nederlandse en Indonesische volkslied werd de officiële plechtigheid besloten.”

Nieuws uit Indonesië: opheffing van het KNIL

De avond werd besloten met een receptie.

Er werden twee dagorders uitgegeven, een door Koningin Juliana:

“Aan officieren, onder-officieren, korporaals en soldaten van het KNIL, waar zij zich ook mogen bevinden.

Met ingang van 26 juli 1950 houdt het KNIL op te bestaan.

Met die dag eindigt de lange bewogen en roemrijke historie van bijna 120 jaren.

Uw vaandels, waarvan er 4 de Militaire Willemsorde dragen als hoogste dapperheidsonderscheiding, tonen de daden aan van moed, beleid en trouw, welke zo talrijk zijn in de geschiedenis van het KNIL.

Nooit werd tevergeefs een beroep op U gedaan.

Trouw hebt gij door de tijden heen Uw plicht vervuld.

Ik besef, dat thans de overgang naar een ander leger of naar de burgermaatschappij in Uw aller leven diep ingrijpt en ik begrijp zeer wel de moeilijkheden, welke dit voor velen Uwer meebrengt.

Ik voel echter bij de woord niet alleen achterom te mogen zien, maar met U de blik vooruit te moeten richten. Dit vooruit zien is voor U persoonlijk zeer verschillend. Maar moge het U allen gegeven zijn een nieuwe plaats in de maatschappij zo nodig met volharding te zoeken en te vinden, een plaats, waar gij, als burger of als militair, aan de weerbaarheid en opbouw Uwer [ ] Uw eigen, waardevolle bijdrage kunt leveren.

Nederland laat U gaan, Indonesiers, in het volle vertrouwen dat gij de goede zaak van U land trouw zult weten te dienen.

Nederland verwelkomt U terug, Nederlanders, in zijn midden en ontvangt U naar zijn beste vermogen.

Ondanks onze moeilijkheden zullen wij het nu toch moeten klaren.

Toont U allen waardige erfgenamen van een groots verleden door in deze nieuwe periode evengoed te weten wat gij wilt als voorheen.

De Almachtige moge U allen behoeden en leiden,

Juliana”.

 

En een door de legercommandant:

“ Nu wij staan aan de vooravond van de opheffing van ons oude Leger, richt ik mij in een laatste dagorder tot U.

Hare Majesteit, onze geëerde Koningin, heeft ons reeds in Haar zoeven aan U voorgelezen dagorder de weg gewezen, die wij van morgen af hebben in te slaan.

Het KNIL moge van morgen af tot de geschiedenis behoren, zijn tradities van trouw, opofferingsgezindheid en kameraadschap nemen wij op ons verdere levenspad.

De jaren, die gij in het KNIL hebt doorgebracht, zijn niet verloren. Zij hebben U gevormd tot de man die gij zijt en die, beseffend wat dit ogenblik van hem verlangt, streeft naar de verwezenlijking van de wens van Hare Majesteit nl. Om met inzet van zijn volle persoon alles veil te hebben voor wat hem het hoogste is.

Het heeft Hare Majesteit de Koningin behaagd onze vaandels te noemen. Deze vaandels welke tot zo vele voortreffelijke daden hebben geïnspireerd, zullen door mij naar Nederland worden gebracht. Zij zullen aldaar een plaats krijgen, welke een passende herinnering aan het oude KNIL en zijn historie zal vormen. Gij hebt vernomen dat op 26 juli een afwikkelingscommando wordt ingesteld, dat zich bezig zal houden met het verzorgen van de belangen van die Uwer, die nog niet volledig zijn overgegaan naar de K.L. of de APRIS, dan wel nog niet gedemobiliseerd of gedemilitariseerd zijn en die op deze grond, onder verantwoordelijkheid van Nederland, de status van K.L.-militair krijgen.

Deze regeling moet worden beschouwd als blijk van erkenning Uwer uitmuntende diensten.

Mijn persoonlijke dank wens ik U tenslotte te betuigen voor alles wat gij in deze moeilijke dagen aan discipline en vertrouwen in de Regering en de Legerleiding hebt weten op te brengen.

Hun beste wensen vergezellen U.”